فاجعه جونزتاون؛ کابوس آرمان‌شهر جیم جونز
در میان تاریخچه تاریک فرقه های مذهبی، نام «معبد مردم» و رهبر کاریزماتیکش، جیم جونز، با یکی از هولناک‌ترین فجایع جمعی جهان گره خورده است. این فرقه که با شعار برابری، عدالت و ساختن آرمان‌شهری بدون تبعیض شکل گرفت، سرانجام به کابوسی مرگبار برای صدها نفر تبدیل شد و نام خود را برای همیشه در تاریخ ثبت کرد.
تولد یک فرقه با آرمان‌های فریبنده
جیم جونز در سال ۱۹۵۴ فرقه معبد مردم را بنیان گذاشت. آموزه‌های اولیه این گروه ترکیبی از مسیحیت، سوسیالیسم و ایده‌های برابری‌طلبانه بود. در دورانی که آمریکا با تبعیض نژادی و جنبش‌های حقوق مدنی دست‌وپنجه نرم می‌کرد، وعده‌های جونز برای ایجاد جامعه‌ای عاری از نژادپرستی و فقر، بسیاری از سیاه‌پوستان، زنان و حتی سفیدپوستان مخالف جنگ را جذب کرد.
از شفاهای دروغین تا قدرت سیاسی
جونز با برگزاری جلسات شفابخشی، ادعا می‌کرد که می‌تواند با ایمان، بیماران را درمان کند. اما بعدها مشخص شد بسیاری از این معجزات ساختگی و نمایشی بودند. با افزایش اعضا و درآمد، نفوذ سیاسی جونز در کالیفرنیا بیشتر شد و حتی در انتخابات محلی نقش‌آفرینی کرد. اما همزمان رفتارهای استبدادی، کنترل شدید زندگی اعضا و اعمال فشارهای روانی و جسمی، چهره واقعی فرقه را آشکار ساخت.
فرار به گویان و آغاز سقوط
در پی افزایش فشار رسانه‌ها و دولت آمریکا، جونز و صدها نفر از پیروانش به جنگل‌های گویان در آمریکای جنوبی مهاجرت کردند و شهرکی به نام «جونزتاون» ساختند. زندگی اشتراکی، کار اجباری، کمبود مواد غذایی و بهداشتی، و قطع ارتباط با دنیای بیرون، شرایط را برای اعضا طاقت‌فرسا کرد. جونز با ایجاد فضای رعب و تهدید، اعضا را از ترک اردوگاه منع می‌کرد و حتی گذرنامه‌ها و پول‌هایشان را ضبط کرده بود.
فاجعه‌ای که جهان را شوکه کرد
در ۱۸ نوامبر ۱۹۷۸، پس از کشته شدن لئو رایان، نماینده کنگره آمریکا که برای تحقیق به جونزتاون رفته بود، جونز دستور خودکشی دسته‌جمعی داد. ۹۱۸ نفر، از جمله ۲۷۶ کودک، با نوشیدن نوشیدنی حاوی سیانید جان باختند؛ بسیاری از قربانیان با اجبار یا تزریق سم کشته شدند. تصاویر دلخراش قربانیان، مادرانی که کودکانشان را در آغوش گرفته بودند، جهان را در بهت فرو برد.
میراث تلخ یک آرمان‌شهر دروغین
فاجعه جونزتاون، بزرگ‌ترین خودکشی دسته‌جمعی تاریخ معاصر، تاثیری عمیق بر افکار عمومی و نگاه جهانیان به فرقه‌های مذهبی گذاشت. این حادثه هشداری بود درباره قدرت فریب رهبران کاریزماتیک و خطرات پیروی کورکورانه از وعده‌های آرمان‌شهری که می‌تواند به نابودی جمعی ختم شود.
اگر علاقه‌مند به شنیدن روایت‌های واقعی و دلهره‌آور از فرقه‌های مخوف هستید، پادکست «فرقه های مخوف قسمت چهارم» از آلارا اینترتینمنت را دنبال کنید تا با تاریک‌ترین بخش‌های تاریخ بشر آشنا شوید.